Szkoła Podstawowa nr 6 im. Henryka Sienkiewicza w Gnieźnie ma długą i bogatą historię, jest jedną z najstarszych gnieźnieńskich placówek oświatowych. Na początku XX w. Gniezno znajdowało się pod zaborem pruskim. Mimo iż niedawno powstał nowy budynek szkoły świętojańskiej, w mieście była potrzebna kolejna szkoły katolicka, ze względu na duże przepełnienie dotychczas istniejących placówek.

Z kroniki szkolnej, pisanej przez Franciszka Czarnotę (pierwszego kierownika), wynika, że położenie kamienia węgielnego pod budowę szkoły nastąpiło krótko przed wybuchem I wojny światowej, w 1914 roku. W chwili jej rozpoczęcia były gotowe tylko fundamenty. W 1915 roku budowa dobiegła końca[1]. Powstał budynek piętrowy, usytuowany w północno-wschodniej części Gniezna (wówczas na peryferiach miasta), niedaleko jeziora Winiary i wieży ciśnień. Wokół budynku znajdował się murowany płot, który oddzielał szkołę od ulicy. W czasie I wojny światowej w gmachu umieszczono niemiecki szpital wojskowy, a po wojnie – szpital Polskiego Czerwonego Krzyża dla żołnierzy polskich. Taki stan pozostał do 1920 r. Po odzyskaniu niepodległości najważniejszym celem w dziedzinie oświaty, realizowanym do 1921 roku, była polonizacja szkół.

W 1921 roku miejscowe władze szkolne przejęły budynek i wyposażyły go w odpowiedni sprzęt. Na podstawie notatek z prasy, relacji ustnych oraz zdjęć można stwierdzić, że front budynku szkoły zdobił zegar o średnicy tarczy ok. 2 metrów. Wybijał on kwadranse. Szkoła znajdowała się blisko ulicy św. Michała i nazywano ją świętomichalską. Kierownikiem katolickiej Szkoły Powszechnej im. św. Michała został Franciszek Czarnota, dotychczasowy nauczyciel szkoły franciszkańskiej. Placówka była koedukacyjna, uczyli się w niej zarówno chłopcy, jak i dziewczęta (w przeciwieństwie do innych katolickich szkół powszechnych w mieście). Do szkoły uczęszczało około 900 uczniów. Obwód szkolny obejmował ulice: Żwirki i Wigury, bł. Jolenty, św. Michała, 3 Maja, Łącznicę, Kilińskiego, Krzywe Koło, Przecznicę, Świętokrzyską, Wodną, Winiary, Trzemeszeńską, Staszica, Szpitalną, Sobieskiego, Sienkiewicza i Konikowo. Pierwsze grono pedagogiczne to zaledwie 10 nauczycieli.

Nauka rozpoczęła się 5 października 1921 roku. Uroczyste poświęcenie szkoły odbyło się 20 października w obecności przedstawiciela Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego, wizytatora Gronwalda, a także inspektorów szkolnych, członków Rady Szkolnej, kierowników miejscowych szkół powszechnych, ks. proboszcza i ks. dziekana Kubskiego. Aktu poświęcenia szkoły dokonał proboszcz parafii św. Michała ks. Napierała.

Kolejnym ważnym wydarzeniem w dziejach szkoły była wizyta ks. Kardynała Dalbora, arcybiskupa gnieźnieńsko-poznańskiego, w 1922 roku. Dostojnik duchowny hospitował wówczas wiele zajęć religii, był także obecny na lekcji języka polskiego. W 1926 roku władze szkolne zlikwidowały niemiecką publiczną szkołę powszechną, a jej uczniów przydzielono Publicznej Szkole Powszechnej im. św. Michała. Jednak w 1934 roku oddział ten, złożony z uczniów niemieckich, został zlikwidowany. W 1935 roku utworzono oddział dla dzieci upośledzonych pod względem umysłowym, który w 1938 roku przekształcono w samodzielną szkołę, mieszczącą się w budynku Szkoły Powszechnej im. św. Michała.

Od 1932 roku w Polsce była wdrażana reforma szkolnictwa (tzw. reforma jędrzejewiczowska). W 1933 roku zorganizowano w Gnieźnie nowy system 7-klasowych szkół powszechnych, w którym znalazła się także 7-klasowa koedukacyjna Publiczna Szkoła Powszechna nr 6 im. św. Michała. Ostatnia, siódma klasa była przeznaczona dla uczniów, którzy później nie mieli zamiaru kontynuować nauki. W szkole działały różne organizacje, np. Koło Młodzieży PCK, drużyna harcerska, Koło Ligi Morskiej i Kolonialnej oraz Koło Ligi Obrony Powietrznej Państwa. Kiedy w 1939 roku rozpoczęła się II wojna światowa i do Gniezna wkroczyli Niemcy, szkołę zamknięto, a nauczycieli wysiedlono. Niektórzy z nich zginęli w obozach koncentracyjnych. W czasie wojny prawie całkowicie zniszczono bądź wywieziono wyposażenie szkoły (np. zbiory biblioteczne, pomoce z pracowni zajęć praktycznych i z sali teatralnej, teatr marionetek, radioodbiornik z głośnikami w klasach, dokumenty szkolne).

Tuż po wyzwoleniu szkołę uporządkowano i 12 marca 1945 roku wznowiła ona swoją działalność. W placówce uczyło się początkowo 588 dzieci w 15 oddziałach. Powrócili niektórzy dawni nauczyciele i były kierownik Franciszek Czarnota. Kilka lat po wojnie zaprzestano używania imienia świętego Michała w nazwie szkoły (w kronice ostatnia taka wzmianka jest w marcu 1948 roku). W latach pięćdziesiątych dotychczasowy kierownik Franciszek Czarnota został przeniesiony w stan spoczynku. W szkole nie odbywały się lekcje religii. W 1950 roku placówka została zradiofonizowana. Od początku roku szkolnego 1952/53 nowym kierownikiem szkoły był Tadeusz Czaprowicz. Pełnił on swoją funkcję do końca stycznia 1955 roku. Po nim, z dniem 1 lutego 1955 roku, obowiązki kierownika szkoły przejął Jerzy Jędrzejczak.

Od 1965 roku dyrektorem szkoły był Czesław Kurowski. W tym czasie wprowadzono wiele wyróżnień dla uczniów:

·       listy pochwalne,

·       odznaki (brązowe, srebrne, złote),

·       medale (brązowe, srebrne, złote) – dla absolwentów szkoły.

Po raz pierwszy wprowadzono także obrzęd pasowania uczniów I klasy.

W 1969 roku szkoła weszła do elitarnego grona szkół sienkiewiczowskich, gdyż otrzymała imię wybitnego pisarza Henryka Sienkiewicza, a sami uczniowie ułożyli słowa drugiej i trzeciej zwrotki hymnu. Na 50-lecie działalności szkoły, w 1971 roku, Komitet Rodzicielski, Zakłady Graficzne, osoby z całej Polski o nazwisku Sienkiewicz, rodzice oraz absolwenci ufundowali placówce piękny sztandar.

Rok 1975 to kolejna zmiana na stanowisku dyrektora. Został nim Marian Seweryn, nauczyciel historii. Od 1990 roku, po wielu latach przerwy, w szkole prowadzone były lekcje religii. W 1999 roku budynek szkoły został uznany za zabytek. Ten rok to również początek 6-letniej szkoły podstawowej. Datą, która zapisała się na trwałe w pamięci, był także 1 maja 2004 roku, kiedy to uczniowie i nauczyciele brali udział w radosnej, barwnej paradzie ulicami Gniezna, z okazji wejścia Polski do Unii Europejskiej. Dzieci były przebrane za bohaterów książek Henryka Sienkiewicza.

Od 2007 roku stanowisko dyrektora szkoły objęła Elżbieta Zacholska – nauczycielka matematyki, a wicedyrektorem została Izabela Maćkowiak – wychowawczyni klas I–III, a później nauczycielka techniki i biologii. Od września 2007 roku na jeden rok wprowadzono (podobnie jak w całym kraju) obowiązkowe mundurki dla uczniów. W roku szkolnym 2011/12 obchodziliśmy uroczystość 90-lecia istnienia placówki. Po wielu latach społeczność szkolna otrzymała nowy sztandar. W 2014 roku absolwent naszej szkoły Tomasz Budasz został prezydentem Gniezna. W 2016 roku podjęto decyzję o reformie systemu oświaty w Polsce i stopniowo przywracano 8-klasową szkołę podstawową. Od 2017 roku w placówce uczyły się klasy siódme, a od 2018 – także ósme. Zniesiono również obowiązek szkolny dla sześciolatków, który miał miejsce w latach 2014 i 2015.

Bycie szkołą sienkiewiczowską to zaszczyt, ale i zobowiązanie. W roku 1993 narodziła się idea zlotów szkół sienkiewiczowskich, których celem – obok przypomnienia wielkości Henryka Sienkiewicza i jego dzieł – jest promowanie pracy szkół oraz ukazywanie piękna naszego kraju. Pomysłodawcą zlotów był Antoni Cybulski, dyrektor Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej, który od lat patronuje ich organizacji. Na zlot przybywa zwykle około kilkudziesięciu delegacji szkół noszących imię wielkiego noblisty. W 2013 roku zaszczyt organizacji XXI zlotu przypadł naszej szkole. Już od dawna naszą szkolną tradycją jest obchodzenie Dnia Patrona w dniu 5 maja (rocznica urodzin Henryka Sienkiewicza), a także organizacja apeli z okazji rocznicy jego śmierci pisarza w dniu 15 listopada. Realizowane są także liczne projekty i konkursy związane z patronem.

W ostatnich latach w szkole miały miejsce liczne remonty i zmiany. Warto np. wspomnieć o modernizacji świetlicy i biblioteki oraz o powstaniu nowego boiska szkolnego. Gdy przygotowywano placówkę na przyjęcie sześciolatków, wybudowano plac zabaw oraz na nowo urządzono szkolny ogródek. W 2016 roku przeprowadzono remont dachu szkoły, a rok później odnowiono jej elewację. Odrestaurowano także i uruchomiono zabytkowy zegar widoczny na ścianie budynku od strony boiska. Przy szkole powstało także miasteczko rowerowe, gdzie dzieci poznają znaki drogowe i uczą się bezpiecznego poruszania się po drogach. Gdy po reformie szkolnictwa w szkole pojawiły się klasy siódme i ósme, przygotowano dla nich nowe pracownie, np. nowoczesną pracownię chemiczną.

Znakiem rozpoznawczym szkoły jest podejmowanie wciąż nowych wyzwań. Placówka zdobyła wiele tytułów i certyfikatów, takich jak: Szkoła Myślenia, Szkoła Odkrywców Talentów, Szkoła z Klasą 2.0, Szkoła bez przemocy, Szkoła Humanitarna oraz Szkoła w ruchu.

W naszej placówce realizowane są liczne programy i projekty, m.in.:

·       „Szklanka mleka” – uczniowie klas I–VI bezpłatnie otrzymują mleko.

·       „Lekki tornister” – zakup dla uczniów podręczników, z których mogą korzystać podczas pobytu w szkole.

·       „Owoce w szkole” – każde dziecko uczestniczące w programie otrzymuje każdorazowo porcję składającą się z jednego produktu owocowego i warzywnego.

·       „Potrafię pływać” – innowacyjny program nauki i doskonalenia pływania od klasy I.

·       Mistrzowie Kodowania.

·       Świetlica szkolna jest jedną z 300 uczestniczących w MegaMisji.

·       Edukacja przez szachy w szkole – w projekcie uczestniczą wszyscy uczniowie klas I–III.

W 2017 roku szkoła dołączyła do międzynarodowego projektu eTwinning. Ten zainicjowany w 2005 r. program promuje współpracę szkół w Europie za pośrednictwem technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). Odbywa się ona głównie w języku angielskim. Aby doskonalić ten język, kilka nauczycielek wzięło udział w projekcie mobilności kadry edukacji szkolnej Erasmus+. W ramach tego projektu nauczycielki uczestniczyły w lekcjach angielskiego w szkole językowej na Malcie oraz porozumiewały się w tym języku na co dzień podczas pobytu w tym kraju. Obserwowały też metody pracy, aby wykorzystać je później w naszej szkole i uatrakcyjnić naukę uczniom.

Erasmus+ mobilność kadry edukacji szkolnej obejmuje działania w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego. Z tego samego funduszu w naszej szkole realizowane były projekty „Indywidualizacja procesu dydaktycznego wśród uczniów klas I–III” oraz „W moim mieście Gnieźnie uczę się, rozwijam, nową wiedzę rozwijam”.

Aby być szkołą godną swojej stuletniej tradycji, musimy pamiętać o przeszłości, ale równocześnie myśleć o przyszłości i podejmować wciąż nowe wyzwania, jakie niesie ze sobą współczesność.

 

 

BIBLIOGRAFIA

1.     Kronika Publicznej Szkoły Powszechnej nr 6 im. św. Michała w Gnieźnie, prowadzona od 1945 r. do 1956 r. (na początku pierwszy kierownik szkoły Franciszek Czarnota sięga wspomnieniami wstecz aż do czasu powstania szkoły, ponieważ starsza kronika została zniszczona w czasie II wojny światowej).

2.     Kroniki Szkoły Podstawowej nr 6 w Gnieźnie od roku 1956 do współczesności.

3.     Dzieje Gniezna pierwszej stolicy Polski, red. Józef Dobosz, Gniezno 2016.

4.     Erazm Scholtz, Marek Szczepaniak, Gnieźnianina żywot codzienny. Od rozbiorów do wybuchu II wojny światowej, Gniezno 2002.



[1] W książce M. Szczepaniaka i E. Scholtza podana jest inna data początku budowy szkoły (1908 rok) oraz rozpoczęcia w niej zajęć (1910 rok); E. Scholtz, M. Szczepaniak, Gnieźnianina żywot codzienny. Od rozbiorów do wybuchu II wojny światowej, Gniezno 2002, s. 41–43.